KAKO POSTATI HEROJ – Mladen Matičević
DO POSLEDNJEG DAHA
Zahvaljujući odmerenom balansu između samoironije i humora, sa jedne strane, i dostojanstvenog pristupa, sa druge, Kako postati heroj glatko prevazilazi naivnost premise: izaći na kraj sa krizom srednje dobi i nezadovoljstvom samim sobom trčeći maraton. Matičevićev iskren odnos prema cilju koji sebi postavlja, prenosi se na gledaoca, pretvarajući ga u saučesnika i navijača.
scenario: Mladen matičević
uloge: Mladen Matičević, Goran Terzić, Aleksandar Srećković, Brana Radović...
žanr: dokumentarni/sportski
proizvodnja: 2006.
trajanje: 80 min
zvanični sajt:
9/10
“I'll be beating my heart's record for speeding”
Modest Mouse
Kako postati heroj je relativno nov filmski pokušaj u okvirima domaće kinematografije. Kao dokumentarac iz autobiografskog ugla, u sećanje priziva Srbiju godine nulte. Poput Gorana Markovića, Mladen Matičević uzima sebe za glavnog junaka, zatečeno lično stanje kao polazište za priču, te kombinaciju dokumentarnih snimaka i kvazidokumentarne rekonstrukcije scena iz sopstvenog života. Srodni u samoironičnom tretmanu krize srednje dobi, obojica se, u jednom trenutku, late vage za merenje, kao ultimativni vid suočavanja sa ličnim «teretom». Počev od razlike u težini, prestaju sve druge sličnosti. Dok Marković samosvesno koristi autobiografske elemente kao ključ za kolektivnu biografiju (10 godina Miloševićevog režima), Matičević učešće i identifikaciju gledalaca sa ličnom pričom, postiže njenim tretmanom u žanru sportskog filma.
Kako postati heroj poseduje sve elemente sportskog filma: junak čije su moći naizgled neproporcionalne cilju (zbog čega smo još više uz njega), pripreme (fizički trening, ali i rad na volji i samopouzdanju da se istraje) i, naposletku, takmičenje, sa gradiranjem napetosti do poslednjeg trenutka. Intrigantnost Heroja potiče od Matičevićeve ideje da žanrovske elemente primeni na sebe, uz minimum «štelovanja» dramskog naboja, a da pritom ne pređe u parodiju žanra ili sebe kao žanrovskog junaka.
Beogradski maraton kao izazov glavnom junaku, idealno je odabran u svakom pogledu. Kako se Matičević opredeljuje za trčanje, uprkos svojoj neatletskoj građi (akteri u filmu predlažu mu rvanje), napor je veći, a drama i identifikacija sa junakom jača. Sa druge strane, Beogradski maraton je događaj po sebi, vid svečanosti i presedana u životu Beograda, pa pripreme junaka prevazilaze čisto sportski trening i postaju odraz želje za učešće u nečem većem od sebe samog, što je ujedno i vid potrage za herojskom dimenzijom kojoj Matičević teži. Budući vizuelno podatan, i simboličan za ovaj grad, pravo je čudo da se maratona niko do sada nije setio kao potencijalnog poprišta drame.
Svestan da su, zarad drame, oponenti junakovoj nameri potrebni, Matičević se trudi da ih nađe i rekonstruiše u porodično-prijateljskim krugovima. Međutim, sa izuzetkom Matičevićeve supruge, čije prvobitno protivljenje deluje uverljivo kao posledica brige za njegovo zdravlje, ostali oponenti (posebno kum, Goran Terzić) deluju iskonstruisano. Isprva postavljen kao protivnik Matičevićevoj ideji, nakon opklade, Terzić se kreće ka nekoj vrsti šaljivog odmagača, ulozi koju mnogo uverljivije iznosi Aleksandar Srećković. Jedini uverljivi i suštinski oponent, u filmu se izgleda pojavio slučajno u vidu kratke, u prolazu dobačene potsmešljive replike slučajnog prolaznika koji gleda kako se Matičević batrga da istrči stazu, praćen saobraćajnom kolonom, nestrpljivom da se tvrdoglavi maratonac skloni i prepusti im grad. Kao prirdan i spontan, izdvaja se Matičevićev odnos sa trenerom, Branom Radovićem. Gotovo nesvestan kamere, Brana se bavi svojim zadatakom, ne trudeći se da glumi. Scena u kojoj sedi na Brankovom mostu, čekajući da mu se pitomac pojavi među poslednjima, samo zbog načina na koji Brana odsutno sluša pouke starčića kraj sebe kako ni po koju cenu ne treba stati u trci, sve vreme gledajući u pravcu Novog Beograda, jedna je od najdirljivijih scena u filmu.
Budući da se ideja o trčanju maratona javlja u leto, a maraton je u proleće, film se odvija u sva četiri godišnja doba, što stvara utisak obnavljanja, a istrajnost i borbu glavnog junaka čini opipljivijom. Beograd koji nam Matičević otkriva je specifičan i osvežavajuće zdrav i to ne zbog idealnih, sportskih figura. Sve do pojave ekipe Kenijaca koji su prošle godine odneli prva tri mesta na maratonu, tokom filma se ne insistira na idealnoj slici sportiste. Na probnom krosu koji Matičević trči u februarskoj fazi, uglavnom ga vidimo u društvu staraca. Iako komična, ova scena jasno ukazuje da Matičevićev ideal nisu profesionalne atlete i pobeda kao takva, već sama ideja o istrajavanju i borbu. A, nju najbolje odražava grupa vitalnih starčića koji po zimi uredno kače svoje brojeve i puni elana otpočinju trku.
DO POSLEDNJEG DAHA
Zahvaljujući odmerenom balansu između samoironije i humora, sa jedne strane, i dostojanstvenog pristupa, sa druge, Kako postati heroj glatko prevazilazi naivnost premise: izaći na kraj sa krizom srednje dobi i nezadovoljstvom samim sobom trčeći maraton. Matičevićev iskren odnos prema cilju koji sebi postavlja, prenosi se na gledaoca, pretvarajući ga u saučesnika i navijača.
scenario: Mladen matičević
uloge: Mladen Matičević, Goran Terzić, Aleksandar Srećković, Brana Radović...
žanr: dokumentarni/sportski
proizvodnja: 2006.
trajanje: 80 min
zvanični sajt:
9/10
“I'll be beating my heart's record for speeding”
Modest Mouse
Kako postati heroj je relativno nov filmski pokušaj u okvirima domaće kinematografije. Kao dokumentarac iz autobiografskog ugla, u sećanje priziva Srbiju godine nulte. Poput Gorana Markovića, Mladen Matičević uzima sebe za glavnog junaka, zatečeno lično stanje kao polazište za priču, te kombinaciju dokumentarnih snimaka i kvazidokumentarne rekonstrukcije scena iz sopstvenog života. Srodni u samoironičnom tretmanu krize srednje dobi, obojica se, u jednom trenutku, late vage za merenje, kao ultimativni vid suočavanja sa ličnim «teretom». Počev od razlike u težini, prestaju sve druge sličnosti. Dok Marković samosvesno koristi autobiografske elemente kao ključ za kolektivnu biografiju (10 godina Miloševićevog režima), Matičević učešće i identifikaciju gledalaca sa ličnom pričom, postiže njenim tretmanom u žanru sportskog filma.
Kako postati heroj poseduje sve elemente sportskog filma: junak čije su moći naizgled neproporcionalne cilju (zbog čega smo još više uz njega), pripreme (fizički trening, ali i rad na volji i samopouzdanju da se istraje) i, naposletku, takmičenje, sa gradiranjem napetosti do poslednjeg trenutka. Intrigantnost Heroja potiče od Matičevićeve ideje da žanrovske elemente primeni na sebe, uz minimum «štelovanja» dramskog naboja, a da pritom ne pređe u parodiju žanra ili sebe kao žanrovskog junaka.
Beogradski maraton kao izazov glavnom junaku, idealno je odabran u svakom pogledu. Kako se Matičević opredeljuje za trčanje, uprkos svojoj neatletskoj građi (akteri u filmu predlažu mu rvanje), napor je veći, a drama i identifikacija sa junakom jača. Sa druge strane, Beogradski maraton je događaj po sebi, vid svečanosti i presedana u životu Beograda, pa pripreme junaka prevazilaze čisto sportski trening i postaju odraz želje za učešće u nečem većem od sebe samog, što je ujedno i vid potrage za herojskom dimenzijom kojoj Matičević teži. Budući vizuelno podatan, i simboličan za ovaj grad, pravo je čudo da se maratona niko do sada nije setio kao potencijalnog poprišta drame.
Svestan da su, zarad drame, oponenti junakovoj nameri potrebni, Matičević se trudi da ih nađe i rekonstruiše u porodično-prijateljskim krugovima. Međutim, sa izuzetkom Matičevićeve supruge, čije prvobitno protivljenje deluje uverljivo kao posledica brige za njegovo zdravlje, ostali oponenti (posebno kum, Goran Terzić) deluju iskonstruisano. Isprva postavljen kao protivnik Matičevićevoj ideji, nakon opklade, Terzić se kreće ka nekoj vrsti šaljivog odmagača, ulozi koju mnogo uverljivije iznosi Aleksandar Srećković. Jedini uverljivi i suštinski oponent, u filmu se izgleda pojavio slučajno u vidu kratke, u prolazu dobačene potsmešljive replike slučajnog prolaznika koji gleda kako se Matičević batrga da istrči stazu, praćen saobraćajnom kolonom, nestrpljivom da se tvrdoglavi maratonac skloni i prepusti im grad. Kao prirdan i spontan, izdvaja se Matičevićev odnos sa trenerom, Branom Radovićem. Gotovo nesvestan kamere, Brana se bavi svojim zadatakom, ne trudeći se da glumi. Scena u kojoj sedi na Brankovom mostu, čekajući da mu se pitomac pojavi među poslednjima, samo zbog načina na koji Brana odsutno sluša pouke starčića kraj sebe kako ni po koju cenu ne treba stati u trci, sve vreme gledajući u pravcu Novog Beograda, jedna je od najdirljivijih scena u filmu.
Budući da se ideja o trčanju maratona javlja u leto, a maraton je u proleće, film se odvija u sva četiri godišnja doba, što stvara utisak obnavljanja, a istrajnost i borbu glavnog junaka čini opipljivijom. Beograd koji nam Matičević otkriva je specifičan i osvežavajuće zdrav i to ne zbog idealnih, sportskih figura. Sve do pojave ekipe Kenijaca koji su prošle godine odneli prva tri mesta na maratonu, tokom filma se ne insistira na idealnoj slici sportiste. Na probnom krosu koji Matičević trči u februarskoj fazi, uglavnom ga vidimo u društvu staraca. Iako komična, ova scena jasno ukazuje da Matičevićev ideal nisu profesionalne atlete i pobeda kao takva, već sama ideja o istrajavanju i borbu. A, nju najbolje odražava grupa vitalnih starčića koji po zimi uredno kače svoje brojeve i puni elana otpočinju trku.
Kristina Đuković
No comments:
Post a Comment